რა მდგომარეობაშია მასმედია ორი ეთნიკური უმცირესობით კომპაქტურად დასახლებულ საქართველოს რეგიონებში; რას აკეთებენ თავად ჟურნალისტები აღნიშნულ სფეროში დაბრკოლებების გადასალახად; რა საშუალებები ჰქონდათ მათ ადრე და რა სიტუაციაა ახლა;
შუშან შირინიანი, ახალქალაქი
წარმოშობით აზერბაიჯანელებით კომპაქტურად დასახლებული მარნეული და გარდაბანი გაცილებით მეტად ინტეგრირებულია ქართულ საზოგადოებაში, ვიდრე სომხებით დასახლებული ახალქალაქი და ნინოწმინდა. ამის ერთ-ერთი მიზეზი ისაა, რომ მარნეული და გარდაბანი გაცილებით ახლოს მდებარეობს ცენტრთან, ვიდრე ახალქალაქი და ნინოწმინდა და ცენტრთან მათი კავშირიც გაცილებით მყარია. თუმცა იგივეს ვერ ვიტყვით ამ რეგიონებში მედიის განვითარების შესახებ. სამცხე-ჯავახეთთან შედარებით, ქვემო ქართლში მედია ნაკლებად თუ არა, მეტად მაინც არაა განვითარებული.
სამცხე-ჯავახეთში არის მედიის საშუალებები, მაგრამ არ არიან ჟურნალისტები, ქვემო ქართლში კი პირიქითაა. ქალაქ მარნეულსა და გარდაბანში ბევრი ჟურნალისტია, რომლებიც ან უმუშევრები არიან, ან დამოუკიდებელი ჟურნალისტის სტატუსით მუშაობენ.
გასულ წელს ქვემო ქართლში დაიხურა რეგიონული გაზეთი “ტაიმერი”, რომელიც სისტემატურად გამოდიოდა. მანონი ბოკუჩავა სამი წლის წინ ამ გაზეთში მუშაობდა, ახლა დამოუკიდებელი ჟურნალისტია.
“რეგიონის ერთადერთი გაზეთი იყო, რომელიც აზერბაიჯანულ და ქართულ ენებზე გამოდიოდა. რედაქცია რუსთავში იყო, თუმცა, გაზეთი მარნეულსა და გარდაბანშიც ვრცელდებოდა. გაზეთი დაიხურა, რადგან მენეჯმენტში გარკვეული პრობლემები იყო. არასწორად დაიგეგმა, გაზეთის დისტრიბუცია. გარდა ამისა, ხშირად იცვლებოდნენ რედაქტორები და ჟურნალისტები, ამიტომაც გაზეთი არ შედგა”, - ამბობს იგი.
ახლა მარნეულში ოთხი გაზეთი გამოდის, საიდანაც სამი რელიგიაზე და ერთი კულტურაზე აკეთებეს აქცენტეს. პოლიტიკის თემაზე მხოლოდ ერთი აზერბაიჯანული გაზეთი “რეგიონ პრესი” წერს. ეს გაზეთი თვეში სამჯერ გამოდის, თუმცა, სამომავლოდ მისი ყოველკვირეული გამოცემა იგეგმება. მარნეულში მუშაობს ასევე ტელეარხი “მარნეული ტვ”.
გაცილებით უარესი ვითარებაა გარდაბანში, რომელსაც დღეს არც ტელევიზია, არც გაზეთი და არც რადიო არ გააჩნია.
ზულფია მუსაევა დამოუკიდებელი ჟურნალისტია გარდაბანიდან. იგი მუშაობდა გარდაბნის გაზეთ “ახალ გარდაბანში”, რომელიც 2007 წელს დაიხურა. გაზეთს ადგილობრივი ხელისუფლება აფინანსებდა.
“ახალი გარდაბანი” ორ ენაზე გამოდიოდა. გაზეთს რაიონის ბიუჯეტი აფინანსებდა და 2007 წელს გამგეობამ გაზეთის ხარჯების ანაზღაურება შეწყვიტა, და გაზეთიც დაიხურა. ხელისუფლებამ გაზეთი არასაჭიროდ მიიჩნია. ის არ იკითხებოდა და არც იყიდებოდა, მას დაწესებულებებში უფასოდ ვარიგებდით”, - იხსენებს ზულფია მუსაევა.
მედიის საშუალებების ჩამონათვალი მაინცდამაინც შთამბეჭდავი არც ჯავახეთშია. ახალქალაქში მუშაობს ტელეარხები “ატვ 12” და “ჯავახკი” და ნინოწმინდაში - ტელევიზია “ფარვანა”. მთელი რეგიონის მასშტაბით ვრცელდება მხოლოდ გაზეთი “სამხრეთის კარიბჭე”. ახალქალაქსა და ნინოწმინდაში არის კიდევ ორი-სამი გაზეთი, რომლებიც სისტემატურად არ გამოდის და არა ინფორმაციული, არამედ უფრო მხატვრული ხასიათისაა. ნინოწმინდაში არსებულმა რადიომ მაუწყებლობა შარშან შეწყვიტა, ახალქალაქს კი რადიო უკვე დიდი ხანია აღარ აქვს.
ახალქალაქის ტელეარხ “ატვ 12-ის” დირექტორი ვალიკ ქტოიანი ფიქრობს, რომ ჯავახეთში მასმედიის არაეფექტური მუშაობის მიზეზი ფინანსების უკმარისობაა: “პრობლემა ისაა, რომ არ არის რეკლამები. ქალაქში მხოლოდ მაღაზიებია, რომელთაც რეკლამა არ სჭირდება, უნდა იყოს წარმოება, რათა მან რეკლამაში ფული გადაიხადოს. ტელეარხი “ჯავახკი” საინფორმაციო არხი არ არის, მათ მხოლოდ ნეკროლოგები და რეტრანსლაცია აქვთ. ჩვენ ძალიან გვეხმარება “რეგიონ ტვ”, რომელიც რეგიონს ინფორმაციას რუსულ ენაზე აწვდის, ეს ენა კი მოსახლეობის უმრავლესობამ ქართულზე უკეთ იცის. საჭიროა მეტი გაზეთის არსებობა, რადგან რაც მეტია გაზეთი, მით მეტია აზრიც. გაზეთები ბევრ თემაზე და ჩვენს ყველა ყოველდღიურ საკითხზე უნდა წერდნენ, ხალხს ყველაფერი აინტერესებს, რაც მათ ქალაქსა და რეგიონში ხდება. ასევე უნდა იწერებოდეს სამართალდამცავი ორგანოების შესახებ. ისინი კი ჩვენ ინფორმაციას არ გვაძლევენ. გარდა ამისა, ძალიან ცოტა პროფესიონალი ჟურნალისტი გვყავს, ამის მიზეზი კი ისაა, რომ სომხეთში განათლების მიღების შემდეგ ახალგაზრდები უკან აღარ ბრუნდებიან”.
ორი რეგიონის პრესაზე დაკვირვება შემდეგი დასკვნების გამოტანის საშუალებას გვაძლევს.
“სამცხე-ჯავახეთში მასმედია უკეთეს მდგომარეობაშია, ვიდრე ქვემო ქართლში. ამ უკანასკნელის ადგილობრივმა პრესამ ისეთი სირთულეები განიცადა, რომ ერთადერთი გაზეთი “ტაიმერიც” კი დაიხურა. ქვემო ქართლმა ამით თავისი უკანასკნელი “გამძლე” გაზეთი დაკარგა. რაც შეეხება “სამხრეთის კარიბჭეს”, ფაქტები მეტყველებს, რომ მან ყველა პრობლემას მედგრად გაუძლო. ადგილობრივი ხელისუფლების გარდა, რომელსაც ზეწოლის განხორციელება შეუძლია, ალბათ ბევრი რამ თავად მენეჯერებსა და ჟურნალისტებზე იყო დამოკიდებული. ამ ყველაფერს “სამხრეთის კარიბჭემ” წარმატებულად გაართვა თავი და ამიტომაც გადარჩა”, - ამბობს კავკასიის ჟურნალისტთა ქსელის დირექტორი პაატა გურგენიძე.
ქვემო ქართლის ჟურნალისტები ახალი მედია საშუალების შექმნას გეგმავენ.
“ჩვენი მიზანია ჟურნალისტებს შევუქმნათ ადგილი, სადაც ისინი მუშაობასა და სიტყვის თავისუფლების განვითარებას შეძლებენ”, - ამბობს მანონი ბოკუჩავა.
No comments:
Post a Comment
დატოვე კომენტარი