“საქართველო მოვლენათა ასეთ განვითარებას აღარ დაუშვებს”

 ინტერვიუ ირაკლი მენაღარიშვილთან

საქართველო-რუსეთის ურთიერთობებზე და დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნების გზებზე “სამხრეთის კარიბჭე” საგარეო პოლიტიკის ექსპერტს ირაკლი მენაღარიშვილს ესაუბრა.

- მიზანშეწონილი იყო თუ არა საქართველოს გამოსვლა დსთ-დან? 

- საქართველოს სხვა გამოსავალი არ ჰქონდა. ორგანიზაციის წევრობა, სადაც რუსეთს ლიდერის როლი აქვს, ძალიან რთულია. მით უფრო, რომ დსთ-მ საქართველოსთვის, და ჩემი ხედვით, სხვა სახელმწიფოებისთვისაც, ყოველგვარი მნიშვნელობა დიდი ხნის წინ დაკარგა. 

- როგორ დაახასიათებთ საქართველოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობას ამ ეტაპზე? 

- ღრმა კრიზისი. დღეისათვის ჩვენს შორის დიპლომატიური ურთიერთობა გაწყვეტილია. ფაქტობრივად, დიალოგის რაიმე ფორმატიც არ არსებობს, თუ ჟენევის შეხვედრებს არ ჩავთვლით, რისთვისაც დიალოგის დარქმევა რთულიც კია; ეს მხოლოდ ვითარების გამოსწორების მცდელობაა. ამასთან ერთად, არც რუსეთსა და არც საქართველოს წარმოდგენა არ აქვთ, ამ მდგომარეობიდან როგორ გამოვიდნენ. როდესმე ეს რომ მოხდება, გასაგებია, მაგრამ დაზუსტებით არავინ იცის, როგორ. უფრო უარესი მდგომარეობის წარმოდგენაც კი ძნელია. 

სამწუხაროდ, არანაკლებ დაძაბული და ტრაგიკული იყო მდგომარეობა ამ ათასწლეულის დასაწყისში, ჩეჩნეთის მეორე ომის დროს. მინდა გაგახსენოთ პანკისის კრიზისი, როდესაც რუსეთი საქართველოს ტერიტორიას ღიად ბომბავდა. იყო მსხვერპლი. ამაზე უარესი რაღა უნდა იყოს?! ერთადერთი, რაც მაშინ არ მომხდარა, საქართველოს ტერიტორიის ფორმალური ოკუპაცია იყო. არაფორმალურად კი, საქართველოს კუთვნილი ტერიტორიების – აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ოკუპირება ჯერ კიდევ გასული საუკუნის 90-იან წლებში მოხდა. ეს იყო კრიზისის გამწვავება, რომელიც გასული წლის აგვისტოს თვეში სამხედრო მოქმედებებში გადაიზარდა. 

- იყო თუ არა გასული საუკუნის 90-იანი წლების მოვლენები რუსეთის მიერ პროვოცირებული და რა მიზანს ისახავდა? 

- ამაში საეჭვო არაფერია. აგვისტოს ომის დროს რუსეთმა გააკეთა ის, რაც ადრე ვერ მოახერხა – საქართველოს შიდა პროცესების მართვისა და ზეწოლის ბერკეტების ხელში ჩაგდება. სრულიად აშკარაა, რომ ორივე კონფლიქტი სწორედ ამ მიზნისთვის განკუთვნილი ინსტრუმენტი იყო. 

- არსებობს თუ არა ასეთი ინსტრუმენტები საქართველოს ტერიტორიაზე ამ ეტაპზე? 

- იმედი მაქვს, რომ არა. ღმერთს მადლობა, კონფლიქტები აღარაა. რაც მოხდა, ისიც საკმარისია. რასაკვირველია, ვერ უარვყოფ, რომ რუსეთის ხელისუფლებას რაიმე ახალი დესტრუქციული იდეა შეიძლება გაუჩნდეს და ეს იდეები ძალზე მრავალფეროვანი შეიძლება იყოს. ყველაფერი ასეთი ქმედებების დაგეგმვით დაკავებულ პირთა “შემოქმედებით მიდგომაზეა” დამოკიდებული. დარწმუნებული ვარ, ვინმეს ეს ენდომება. მაგრამ იმედი მაქვს, რომ შესაბამისი საფუძველი აღარ არსებობს. ვფიქრობ, რაღაც ვისწავლეთ და უდავოა, რომ საქართველო მოვლენათა ასეთ განვითარებას აღარ დაუშვებს. დარწმუნებული ვარ, საქართველოს სხვა ნაწილებში ასეთი სურვილები არ დაიბადება. 

- შესაძლებელია თუ არა აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დაბრუნება და რა მეთოდით?

- თუ ჩვენ ამ ტერიტორიების შემოერთებაზე ლაპარაკს დავიწყებთ, სახელმწიფოებრიობისა და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის პერსპექტივები არ გვექნება. ჩვენ ისინი უკან არ უნდა დავიბრუნოთ, განსაკუთრებით სამხედრო გზით, არამედ მათთან საერთო ენის მოძებნასა და ერთიან სახელმწიფოში მათ ინტეგრირებას უნდა შევეცადოთ. ჩვენს კეთილგანწყობაში არა ძალისმიერი მეთოდით, არამედ მაგალითით უნდა დავარწმუნოთ. არა უხეში ომი ან რაიმე პოლიტიკური ზეწოლა, არამედ მაგალითი – წარმატებული ეკონომიკური და დემოკრატიული განვითარება და ასე შემდეგ. მე ვასახელებ პრინციპს, რომლის მიხედვითაც, ჩემი აზრით, ამ პრობლემის გადაწყვეტის სტრატეგია უნდა ჩამოყალიბდეს.