“ტყეები დაუცველია”

 სატყეო მეურნეობის დარგში ჩატარებული რეფორმის შემდგომ ბორჯომ-ბაკურიანის სატყეო უბანში მხოლოდ 18 რეინჯერი დარჩა. თითოეულ მათგანს 4-5 ჰექტარი ტყე აბარია, რისი გაკონტროლებაც პრაქტიკულად შეუძლებელია.  

რეფორმა სატყეო მეურნეობაში 2007 წელს ჩატარდა, კადრები შემცირდა და 140 თანამშრომლიდან მხოლოდ 18 რეინჯერი დარჩა. ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი ლევან გოცირიძე ამბობს, რომ გარემოს დაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებულ დეპარტამენტებში, კერძოდ, სატყეო მეურნეობასა და დაცული ტერიტორიების სააგენტოში გატარებული რეფორმა ნაჩქარევი იყო. რეფორმის შედეგად სატყეო მეურნეობა გაუქმდა. რეგიონებში შეიქმნა სატყეო სამმართველოები, ბორჯომში მხოლოდ ერთი, ბორჯომ-ბაკურიანის სატყეო უბანი დარჩა: “ტერმინი მეურნეობა იმიტომ ამოვარდა, რომ აღარ მიმდინარეობს სატყეო-სამეურნეო და სატყეო-საკულტურო სამუშაოები. მუნიციპალიტეტის ხელმძღვანელობას სატყეო საქმიანობაში არ რევენ, როგორც ადრე ხდებოდა და სწორედ ესაა პრობლემა”.

კადრების შემცირების შედეგად საკურორტო ტყეების 80 პროცენტი უკონტროლოდ დარჩა. “გამიგია, რომ კადრები 10-15 პროცენტით შემცირდეს. როგორ შეიძლება 140 თანამშრომლიდან 18 რეინჯერი დარჩეს, რომელმაც უნდა დაიცვას 55 ჰექტარი საკურორტო ტყე. ერთ რეინჯერს 4 ჰექტარი ტყის ფართობი აბარია, რის დაცვაც, ფაქტობრივად, არ შეუძლია. აქედან გამომდინარე, საკურორტო ტყეები დაუცველია და ადვილად შესაძლებელია ხე-ტყის უკანონოდ დატაცება”, - ამბობს გოცირიძე.

მისივე თქმით, ერთი შეხედვით ძნელი შესამჩნევია, რა მდგომარეობაა ტყეებში. გარედან თითქოსდა არაფერი ჩანს, მაგრამ, რეალურად საგრძნობლად შემცირებულია ტყის სიხშირე. გარდა ამისა, შიგნით უკვე აღარ არის სამეურნეო გზები: “ეს კი მოსახლეობას ხელს უშლის, ტყის სიღრმიდან გამოიტანოს მოჭრილი ხე და ამიტომ ერთსა და იმავე ადგილზე იჭრება ტყის მასივი. ასე თუ გაგრძელდება, 10 წელიწადში კურორტი ღირსებას დაკარგავს”.

ლევან გოცირიძე სატყეო მეურნეობის დაუყონებლივ აღდგენაზე საუბრობს. იგი მიიჩნევს, რომ ხელისუფლება სატყეო მეურნეობას ორი წლის განმავლობაში ფინანსურად და ტექნიკით უნდა დაეხმაროს, შემდეგ კი აღნიშნული მეურნეობა თვითდაფინანსებაზე გადავა: “2008 წელს ხანძრის შედეგად წაღვერში 100 ჰექტარი ტყის მასივი დაიწვა. ხანძრის შესახებ რეინჯერებმა მხოლოდ გაჩენიდან ორი დღის შემდეგ შეიტყვეს”. 

მისივე განმარტებით, დამწვარ ფართობზე არანაირი სამუშაოები არ ჩატარებულა. რეალურად კი საჭიროა გაკეთდეს ტერასები, ბაქნები, მოიჭრას დამწვარი ხეები და მის ადგილას ახალი მასივი გაშენდეს: “50 წლის შემდეგ აღდგება ტყე, მაგრამ ჩვენ გვინდა, ეს მალე მოხდეს. ხელოვნური ჩარევით ეს სავსებით შესაძლებელია. წაღვერმა არ უნდა დაკარგოს კურორტის ფუნქცია”. 

2007 წლამდე წაღვერის სატყეო უბანში სატყეო უბნის უფროსი, ექვსი მეტყევე და ორი ტყის მეხანძრე მუშაობდა. ამჟამად კი მხოლოდ ერთი რეინჯერი იცავს.  
2008 წელს ბორჯომში სატყეო ტექნიკუმიც გაუქმდა. “არადა, ბორჯომის სატყეო მეურნეობაში და ეროვნულ პარკში ამ ტექნიკუმის კურსდამთავრებულები იყვნენ დასაქმებული. ახლა სპეციალისტების დეფიციტია”, - ამბობს გოცირიძე.

სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის სატყეო სამმართველოს ადმინისტრაციული განყოფილების უფროსის პავლე შემაზაშვილის თქმით, 2009 წელს, იანვრიდან ოქტომბრის ჩათვლით, ხე-ტყის უკანონო ჭრასთან დაკავშირებით 400 ოქმია დაწერილი. ბევრ საქმეზე სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული.  

შემაზაშვილი ამბობს, რომ “რეინჯერი თუ მოინდომებს, აუცილებლად დაიცავს ტყის მასივის დიდ ფართობს”. მისივე განმარტებით, ბორჯომის საკურორტო ტყეებში მხოლოდ საშეშე მერქანი იჭრება, ესეც იმიტომ, რომ სოფლებში მცხოვრები მოსახლეობა ზამთარში შეშით თბება: “საკურორტო ტყეებში ყველა მოსაჭრელი ხე დანომრილია. ეს კი იმდენია, რომ ბორჯომის მოსახლეობისთვის საკმარისია. მართალია, საკურორტო ტყეებში სამეურნეო გზები არ არის, მაგრამ მოსახლეობა მანქანით თუ ვერ შედის, ტრაქტორითა და ხარებით გამოაქვს საშეშე მერქანი”.  

ბორჯომში 2009 წელს ხე-ტყის უკანონო ჭრის ფაქტზე 100 ოქმია დაწერილი. “თუ მოქალაქე დაუნომრავ საშეშე მერქანს მოჭრის, ადმინისტრაციული ჯარიმით ისჯება. სამასალე ხის მოჭრის გამო კი სისხლის სამართლის პასუხისგებაში ეძლევა”, - ამბობს ბორჯომ-ბაკურიანის სატყეო უბნის უფროსი მალხაზ ტაბატაძე და დასძენს, რომ ბორჯომის მუნიციპალიტეტის დახმარებით ახლო მომავალში ტყეებში სამეურნეო გზების გაყვანა იგეგმება. გარდა ამისა, რეინჯერთა რაოდენობის გაზრდის თაობაზე ხელმძღვანელობასთან მოლაპარაკებები მიმდინარეობს. 

ნატალია კოპაძე, ბორჯომი