ირაკლი მენაღარიშვილი - “საქართველოს რუსეთთან დაბალანსებული ურთიერთობა უნდა ჰქონდეს”

 შუშან შირინიანი, ახალქალაქი

რუსულ-ქართული ურთიერთობები 2008 წლის აგვისტოდან სამი წლის შემდეგ; როგორ უშლის ხელს ეს ურთიერთობები ქვეყნების განვითარებას; რამდენად მნიშვნელოვანია აღნიშნული ფაქტორი საქართველოსთვის – ამ და სხვა თემებზე “სამხრეთის კარიბჭე” თბილისის სტრატეგიული კვლევების ცენტრის დირექტორს ირაკლი მენაღარიშვილს ესაუბრა.

_ რატომ ცდილობს საქართველო წინ აღუდგეს რუსეთის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში შესვლას?

საქართველო ცდილობს გამოსავალი მოძებნოს საკმაოდ რთული, კონფლიქტური, ვიტყოდი კიდეც, რომ პიკანტური მდგომარეობიდან, როდესაც სახელმწიფო, რომელიც ჩვენთან მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში შესვლაზე მოლაპარაკებას აწარმოებს, უხეშად არღვევს ჩვენს სუვერენიტეტს. გამოსავალის მონახვა ძნელია, მაგრამ, იმედი მაქვს, მოახერხებენ.

_ თავის მხრივ, რუსეთი საქართველოს ნატო-ში შესვლისთვის ხელის შეშლას ცდილობს. გამოსდის თუ არა მას ამ პროცესის დაბრკოლება?

დღეს შექმნილი ვითარება ამ პროცესს ხანგრძლივსა და რთულს ხდის. დანარჩენი ფაქტორები, რუსეთის პროტესტთან ერთად, ნატოს-კენ ჩვენ მოძრაობას ხელს შეუშლის. ეს მდგომარეობა პროცესს ართულებს, თუმცა, გამორიცხულს და შეუძლებელს არ ხდის. ნატო-ში შესვლის შესაძლებლობა არსებობს და საქართველომ ამ მიმართულებით მუშაობა უნდა გააგრძელოს.

_ ეკონომიკური თვალსაზრისით, როგორია ჩვენი დანაკარგები და მიღწევები დღეს, რუსულ-ქართული ურთიერთობების გაუარესების შედეგად?

ცოტა დანაკარგი არ განგვიცდია. რუსეთი მთავარი სავაჭრო პარტნიორი იყო, საქართველოსთან ვაჭრობაში ერთ-ერთი ლიდერი. რასაკვირველია, ეკონომიკური ურთიერთობის სრული შეწყვეტა საკმაოდ მტკივნეული იყო, მაგრამ საქართველო უნდა გადარჩეს და გადარჩება კიდეც. ქვეყანა ალტერნატივებს ეძებს და პოულობს. ამ ფაქტმა, გარკვეულწილად, პოზიტიურადაც იმოქმედა, მაგალითად, ღვინის ხარისხზე. დღეს ჩვენი ღვინო ადრინდელზე გაცილებით უკეთესი ხარისხით გამოდის. რუსეთში დაბალი ხარისხის ღვინის გაყიდვა შეიძლებოდა, სხვაგან კი ასეთ ღვინოს ვერ გაყიდი.

_ გამოდის, რუსული ბაზრის დახურვის ოფიციალური მიზეზი ქართული ღვინისთვის გამართლებული იყო?

რასაკვირველია, არა. ბატონი ონიშენკოს გადაწყვეტილებას პოლიტიკური მოტივები ედო სარჩულად. პროფესიული თვალსაზრისით, ვიტყოდი, რომ მან საკუთარი პროფესიის წინაშე მორალური დანაშაული ჩაიდინა. ახლა ვლაპარაკობ, როგორც ექიმი: იგი ექიმია, ეს ნაბიჯი კი ექიმისთვის უღირსი საქციელია, თუ მას აიძულებდნენ, კარი უნდა გამოეჯახუნებინა და ღირსეულ ადამიანად დარჩენილიყო. სამწუხაროდ, ეს ყველას არ შეუძლია.

_ როგორი იყო საქართველოს პოლიტიკა რუსეთთან მიმართებაში აგვისტოს ომამდე?

ომამდე საქართველო კეთილმეზობლური ურთიერთობის დამყარებას ცდილობდა. რუსეთი დიდი მეზობელია, უზარმაზარი ეკონომიკით. გარდა ამისა, რუსეთი საქართველოს ორივე კონფლიქტურ ზონაში სამშვიდობო მისიით იმყოფებოდა. ჩვენთვის პრინციპულად მნიშვნელოვანი იყო რუსეთთან ნორმალური, დაბალანსებული ურთიერთობის შენარჩუნება. თუმცა სამწუხაროდ, მოხდა ის, რაც მოხდა. ჩვენ გვინდოდა რუსეთთან მეგობრობა არა ქართულ-რუსული ინტერესების, არამედ ქართველი ხალხის სტრატეგიული არჩევანის ხარჯზე. ეს კი რუსეთის სახელმწიფოსთვის მიუღებელი აღმოჩნდა.

_ თქვენი აზრით, საჭიროა თუ არა ურთიერთობის დამყარება და რატომ?

რასაკვირველია, საჭიროა. ბოლოს და ბოლოს, საქმე აქამდეც მივა. ჯერჯერობით კი საერთო ენისა და პრობლემის მოგვარების საერთო გზის მოძიებაა საჭირო. ამის გაკეთება აუცილებელია, საქართველოს ყველა მეზობელთან, მათ შორის, რუსეთთანაც დაბალანსებული ურთიერთობა უნდა ჰქონდეს, მიუხედავად შეხედულებებსა და სხვა საკითხებში აზრთა სხვადასხვაობისა. ეს – რატომ, და როგორ? – ამისთვის სხვადასხვა რეცეპტი არსებობს. თავიდან საჭიროა სტრატეგიის ჩამოყალიბება, შემდეგ კი მისი განხორციელებისთვის ტექნოლოგიების შემუშავება. იოლი საქმე არაა, რადგან ამ კონფლიქტის საფუძველში ჩვენი ინტერესების, ჩვენი პროექტების ინტერესების კონფლიქტი დევს.

_ როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები?  

ყველაფერი იმაზეა დამოკიდებული, პრობლემის მოგვარებას მხარეები რამდენად გონივრულად და მონდომებით მიუდგებიან. რუსეთს საკუთარი პრობლემებიც აქვს, მათ შორის, ჩრდილოეთ კავკასიაში, ასევე, სხვადასხვა ეკონომიკური და სოციალური პრობლემები. საქართველოს დღის წესრიგშიც, რუსეთის გარდა, სხვა შიდა თუ გარე პრობლემები დგას. თუმცა რუსულ-ქართული ურთიერთობა უდავოდ უმთავრესია, ესაა უმძიმესი გამოწვევა საქართველოს საგარეო პოლიტიკისთვის. ამ მიმართულებას ამხელა ყურადღება ამიტომაც ექცევა და მასზე კიდევ მეტი კონცენტრაცია უნდა გაკეთდეს.