ახალქალაქელებს ცივი ზამთარი ელით

ქრისტინა მარაბიანი, ახალქალაქი

ამჟამად ახალქალაქელების მთავარი საზრუნავი ზამთრისთვის საჭირო შეშის მომარაგებაა; შეშა კი ცოტა იყიდება და ისიც ძალიან ძვირია.

ეგრეთ წოდებული ამირანის გორიდან ორ ხანშიშესულ ქალბატონს თითო მსხვილი, გამხმარი ტოტი მოაქვს. ტოტები შარფებითა და მაგარი ძაფებითაა შეკრული. ქალებს ტვირთი მძიმედ მოაქვთ და გზადაგზა გირჩებსაც აგროვებენ. ასეთი სანახაობა აგვისტოში ხშირად შეიძლება ნახოთ.

ახალქალაქის მუნიციპალიტეტში ზამთრისთვის შეშის მომარაგებას გაზაფხულზე იწყებენ და შემოდგომისთვის მოსახლეობის დაახლოებით 80 პროცენტს შეშა, ჩვეულებრივ, მომზადებული აქვს. თუმცა, წელს მდგომარეობა სხვაგვარია, უმრავლესობა შეშას ვერ იმარაგებს, რაც მუდმივი მღელვარებისა და პანიკის საბაბია.

ახალქალაქელებისთვის გათბობის პრობლემა ბუნებრივი აირის მეშვეობით თითქოს საბოლოოდ უნდა მოგვარებულიყო, თუმცა, მოსახლეობის უმეტესობას, უფრო ზუსტად კი, სოფლების მცხოვრებლებს გაზით გათბობის საშუალება მარტივი მიზეზის გამო არ აქვთ – მათთან ბუნებრივი აირი ჯერ კიდევ არ შეუყვანიათ. გაზით სარგებლობა მხოლოდ ქალაქ ახალქალაქისა და ახლომდებარე სამი სოფლის – ხულგუმოს, კულიკამისა და კარტიკამის მცხოვრებლებს შეუძლიათ. ასევე, სოფელ ხანდოს მოსახლეობას, სადაც ბუნებრივი აირი რუსეთში მცხოვრები ერთი ქველმოქმედი ადამიანის წყალობით შეიყვანეს. თუმცა ყველას, ვისაც ტექნიკური საშუალება აქვს, ბუნებრივი გაზით გათბობის შესაძლებლობა არ გააჩნია. პირველ რიგში, გაზის გაყვანის ღირებულება გაიზარდა: თუ თავიდან ხალხი 450 ლარს იხდიდა, ახლა ქალაქში სახლის გაზიფიკაცია 550 ლარი ღირს, სოფლებში კი 650-750 ლარი. სახლში ბუნებრივი აირის შეყვანის ხარჯის გარდა, გათბობისთვის ღუმელი ან გამათბობელი სისტემაა საჭირო, რაც ასევე საკმაოდ ძვირი ღირს.

“ფული არ გვაქვს, რომ გაზი გამოვიყვანოთ და “ბაქსი” ვიყიდოთ. სსრკ-ის დროიდან უამრავი წიგნი დაგვრჩა, საშუალება არ გვექნება და მათი დაწვა მოგვიწევს. განა რამდენი უნდა დავწვათ?! ცოლ-ქმარი როგორმე გავთბებით”, - ამბობს ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის მცხოვრები ჟორა ეგიაზარიანი.

ახალქალაქის ცენტრალური ქუჩის განშტოებაზე ადრე ყოველდღე რამდენიმე დიდი, შეშით დატვირთული მანქანა იდგა. ხალხი მიდიოდა და შეშას მისაღებ ფასად ყიდულობდა. წელს ქუჩა ცარიელია, იშვიათად პატარა სატვირთო მანქანები თუ გამოჩნდებიან. გარდა ამისა, შარშან შეშა დაახლოებით 280 ლარი ღირდა, წელს კი მისი ფასი 380-400 ლარამდე გაიზარდა, ერთ ოჯახს კი, საშუალოდ, 2-3 რიგი შეშა სჭირდება. გაზაფხულზე ხალხმა ჯერ კიდევ მოასწრო თითო რიგი შეშის 290 ლარად შეძენა.

“შარშან ამ დროს შეშა ნაყიდი, დაჩეხილი და გასაშრობად დალაგებული გვქონდა. წელს არ არის და მიზეზიც არ ვიცით. თუ გაზს ვერ შემოვიყვან, შეშა უნდა ვიყიდო ან სოფლებიდან გამხმარი ნაკელი ჩამოვიტანო. იძულებული ვართ, ველოდოთ”, - ამბობს ვაჩაგან ხაჩატრიანი.

ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის გამგეობის ეკონომიკის განყოფილების ხელმძღვანელის ვაან ბატოიანის თქმით, ადგილობრივი სატყეო რესურსების გაჩეხვით მოსახლეობის მხოლოდ 10 პროცენტამდე დაკმაყოფილდება. თუმცა შეიძლება თუ არა შეშის მოჭრა ან ვის შეუძლია – ეს საკითხი ჯერ გადაწყვეტილი არ არის. შესაძლოა, ეს შეშა განსაკუთრებით გაჭირვებულ პირებს გადაეცეთ. თუმცა ჯერ ეს პროცესი არც დაწყებულა.

საქართველოში შეშის მოჭრის ახალი სისტემა დაინერგა. ყოველ მცხოვრებს უფლება აქვს ერთი კუბური მეტრი შეშისთვის “ლიბერთი ბანკში” 3 ლარი გადაიხადოს და შეშის მოჭრის ლიცენზია მიიღოს. მას შეუძლია ბაკურიანში ან ადიგენში წავიდეს, სადაც ბუნებრივი რესურსების სააგენტოს წარმომადგენლები დახვდებიან და მიუთითებენ, რომელი ხეები უნდა მოჭრან. აშკარაა, რომ ამის გაკეთება ყველას არ შეუძლია. თუმცა სხვა გამოსავალიც არის – შესაძლებელია ტყიდან ჩამოტანილი შეშის ყიდვაც, თუმცა, როგორც შეშის გამყიდველები ამბობენ, 6 რიგი შეშა 1500 ლარი ჯდება. ამიტომაც თუ ვინმე შეშის ჩამოტანას იკისრებს, ფასიც საკმაოდ მაღალი უნდა დაადოს.

“ეს ყველაზე მნიშვნელოვანია პრობლემაა რაიონისთვის. ვაპირებ ბაკურიანში წასვლას და ადგილზე გარკვევას, იქ რა ხდება. შესაძლოა, ეს მექანიზმი ქაღალდზე კარგია, მაგრამ რეალობაში არ მუშაობს. თუ შეშით ორგანიზებულად არ უზრუნველვყოფთ, ხვალ ხალხი აღარაფერს შეუშინდება და მთელ ტყეებს გაჩეხავს, როგორც ადრე, ბნელ დროში”, - ამბობს ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს თავმჯდომარე ჰამლეტ მოვსისიანი.

ახალქალაქელები, ვისაც სახლების გათბობის თემაზე ვესაუბრეთ, ალტერნატიულ მეთოდად სწორედ შეშის ნებისმიერი ხერხით მოპოვებას ასახელებენ.

“სამსახურიც არის და ფულიც, მაგრამ თუ შეშა არ იქნება, მოგვიწევს ან მეზობელს მოვპაროთ, რომ არ გავიყინოთ ან ტყე გავჩეხოთ, როგორც ადრე. შეშა არ არის და თუ არის, ძალიან ძვირია”, - ამბობს ერთ-ერთი  რესპონდენტი.

ტყეების არალეგალური გაჩეხვისთვის კი სახელმწიფოს უზარმაზარი ჯარიმები აქვს დაწესებული, რომლის ოდენობაც 5 000 ლარამდე აღწევს.